امروزه با توجه به گرم شدن کره زمین، تغییرات آب و هوایی و افزایش جمعیت مشکلات ناشی از کم آبی به یکی از مسائل مهم در سراسر دنیا تبدیل شده است. جالب است بدانید سازمان ملل متحد، بحران کم آبی و مدیریت آب را دومین مسئله اصلی مهم جهان می شناسد. بر این اساس اغلب کشورها چه کشورهایی که بحران کم آبی دارند و چه کشورهایی که با بحران کمی آب مواجه نیستند؛ به دنبال راهکارهایی برای صرفه جویی در آب و مدیریت آب هستند.
وضعیت بحران آب در خاورمیانه بسیار جدی است و از نظر سازمان ملل بحران کم آبی در خاورمیانه بعد سیاسی- امنیتی گرفته است. بنابراین کشورهای خاورمیانه از جمله ایران به دنبال راهکارهای منطقی برای حل بحران کم آبی هستند.
دلایل نیاز ایران به روش های جدید آبیاری
در ایران، بخش کشاورزی به دلیل آبیاری سنتی؛ بیشترین هدررفت آب را دارد. بنابراین با توجه به بحران کم آبی لزوم سرمایه گذاری در روش های نوین و جدید آبیاری راهکار منطقی برای مواجه با مشکل بحران آب در خاورمیانه و ایران است.
روش آبیاری کشاورزی ایران اغلب دیم و وابسته به بارش های باران بوده است. با توجه کاهش شدید بارش ها در سال های اخیر؛ کشاورزانی که به آبیاری دیم و بارش ها متکی بوده اند با مشکلات زیادی مواجه شده اند. همچنین راهکار آن ها برای استفاده از منابع آب های زیرزمینی نیز نجات بخش نبوده، چراکه در نتیجه استفاده بیش از حد کشاورزان از منابع آب های زیرزمینی و کمی بارش، این منابع آبی نیز رو به اتمام است.
خوشبختانه تجربه استفاده از روش جدید آبیاری کشورهایی که با کم آبی روبرو بوده اند بیانگر، افزایش باردهی محصول و همزمان صرفه جویی در مصرف آب بوده است. بنابراین می توان گفت تنها راه نجات حوزه کشاورزی ایران تجهیز مزارع و باغات به روش های جدید آبیاری نوین است.
روش های جدید آبیاری چیست؟
در کشاورزی، آبیاری محصولات به دو روش سنتی و روش نوین آبیاری انجام می شود. همان طور که در بالا اشاره شد. امروزه دیگر امکان استفاده از روش های آبیاری سنتی مانند روش دیم (وابسته به باران) و غرقابی وجود ندارد. بنابراین با توجه به بحران کم آبی که در دنیا، استفاده از روش های نوین آبیاری راهکاری منطقی برای ادامه فعالیت و حتی توسعه فعالیت های کشاورزی و گلخانه ای است.
روش های جدید آبیاری، روش هایی است که با کمک تجهیزات پیشرفته نیازهای آبی گیاه با مصرف بهینه تر آب برطرف می شود.
بنابراین می توان گفت: هدف اصلی همه روش های نوین آبیاری این است که با مصرف بهینه آب، نیازهای آبی گیاه برطرف شود.
روش های نوین آبیاری
روش های نوین آبیاری عبارتند از:
- آبیاری سطحی
- آبیاری تحت فشار که شامل: آبیاری بارانی و آبیاری قطره ای است.
- آبیاری زیرزمینی یا آبیاری زیر سطحی
آبیاری سطحی
در روش آبیاری سطحی، آب منبع آبیاری از طریق نهر، جوی آب، کانال خاکی و اخیرا با استفاده از لوله ها روی سطح خاک (که معمولا با شیارهایی مشخص شده اند) جاری می شود. آب در روش آبیاری سطحی کم کم در خاک نفوذ می کند و در اختیار ریشه گیاه قرار می گیرد. آبیاری سطحی در خاک هایی که سرعت نفوذ آب از سطح متوسط تا حداقل است، بهترین عملکرد را خواهد داشت. آبیاری سطحی برای شیب های ملایم و منظم مناسب است. از روش آبیاری سطحی عمدتاً برای گیاهان زراعی و باغات استفاده می شود.
روش آبیاری بارانی
در روش آبیاری بارانی، آب منبع آبیاری از درون لوله های پلی اتیلن که در زمین کشاورزی قرار گرفته اند، می گذرد و توسط نازل های تنظیم شده که در فواصل مشخص روی لوله قرار گرفته اند؛ آب به صورت اسپری در هوا پخش و مانند باران بر روی محصولات پاشیده می شوند.
استفاده از روش آبیاری باران برای انواع خاک و هر شیبی مناسب است؛ مخصوصا خاک هایی که نفوذ زیادی دارند. با روش آبیاری بارانی می توان محصولات زراعی و ردیفی مزارع کوچک و مزارع بزرگ را آبیاری کرد.
نکته: لازم است بدانید برخی از آب پاش ها که قطرات بزرگی از آب را پخش می کنند؛ باعث از بین رفتن سبزیجات مانند کاهو می شود. بنابراین برای چنین گیاهانی مناسب نیست.
روش آبیاری قطره ای
در آبیاری قطره ای، آب منبع آبیاری از درون لوله ها که در زمین کشاورزی قرار گرفته اند، می گذرد و توسط قطره چکان هایی که بر فواصل مشخص روی لوله قرار گرفته اند؛ با فشار کم به صورت قطره های کوچک آب براساس نیاز مصرفی گیاه به خاک منتقل می شود.
مزایای آبیاری قطره ای
روش آبیاری قطره ای روش از روش آبیاری بارانی و سطحی کارآمدتر است
- تلفات آب را کاهش می دهد.
- رشد علف های هرز را به حداقل می رساند
- بهره وری را افزایش می دهد.
- در مناطق خشک جهان و زمین های بدون وزش باد روش آبیاری قطره ای پرکاربردترین روش محسوب می شود.
- آبیاری قطره ای برای انواع خاک و هر شیبی مناسب است.
انتخاب روش آبیاری مناسب به چه عواملی بستگی دارد؟
آبیاری رطوبت مورد نیاز برای رشد، جوانه زنی و سایر نیازهای گیاه و درخت را فراهم می کند. نوع آبیاری که کشاورز انتخاب می کند باید بسته به عواملی مانند نوع خاک، نوع محصول، فصل، توپوگرافی زمین و الگوهای آب و هوایی باشد. آب آبیاری می تواند از طریق آب های سطحی، آب های زیرزمینی، چشمه ها، چاه ها، رودخانه ها، دریاچه ها، مخازن سد و یا فاضلاب تصفیه شده تأمین شود.
یکی از روش هایی که علاوه بر مصرف بهینه آب، احتمال آلودگی آب را کاهش می دهد استفاده از روش های نوین آبیاری است.
مشاوران اصفهان پلاست همراه شما فعالان بخش کشاورزی و باغداری هستند تا با بررسی نیاز به اصلاح شبکه آبیاری مزرعه تان؛ جایگزینی روش آبیاری سنتی با روش نوین آبیاری مختص شرایط و وضعیتتان را به شما پیشنهاد دهند. تا علاوه بر رونق مجدد مزرعه و محصولات باغیتان، به عنوان یکی از افراد موفق در احیا و اشتغال زایی کشاورزی و باغداری در روستا و شهرتان شناخته شوید.
